تعریف ماساژ

در مورد تعریف ماساژ اتفاق نظر وجود ندارد و اساتید این علم هرکدام نظر خاصی دارند که در زیر برخی از آنها را می‎خوانیم.

• مانورهای دستی که با اهداف آرامسازی، زیبایی، درمانی و ورزشی انجام می‌گیرد.
• دستکاری سیستماتیک روی بافت‎های نرم بدن با اهداف مختلف را ماساژ گویند.
• دستکاری علمی بافتهای نرم بدن برای درمان.
• حرکات دقیق دست‎ها روی سطح بدن زنده با هدفهای درمانی.

همه تعاریف بالا به قسمتی از آنچه در عمل به عنوان ماساژ انجام می‎دهیم اشاره دارد و به همین سبب تعاریف جامعی نیستند.

در زیر تعریفی از ماساژ ارائه و بررسی می‎شود که حاصل تجربیات و پژوهشهای شخصی اینجانب بوده و به نظرم کاملترین تعریف ماساژ می‎باشد.  

• روش منظم، هدفمند و علمی ایجاد حس لمس و فشار روی بافتهای انرژیکی، سطحی یا عمقی بدن به وسیله اعضای بدن یا ابزار مخصوص را ماساژ گویند.   

روش منظم: ماساژ عبارت است از مجموعه حرکاتی که دارای دو نوع نظم داخلی و خارجی می‌باشند. 

نظم داخلی: آهنگین بودن هر حرکت در هنگام انجام آن حرکت به نحوی که بیمار احساس آرامش داشته باشد و عدم هماهنگی میان ضرب‌آهنگ هر حرکت با حرکت قبل و بعد وجود نداشته باشد.  

نظم خارجی: پیاپی بودن حرکات و عدم فاصله میان حرکات و همچنین تبدیل نامحسوس حرکات و ضرب‌آهنگها را گویند.  

هدفمند: ماساژ برای رسیدن به هدف یا مجموعه اهداف خاصی صورت می‌گیرد که برخی از آنها عبارتند از: زیبایی٬ درمان٬ آرامش٬‌ گرمسازی پیش از ورزش٬ بازیابی پس از فعالیت بدنی٬ ایجاد صمیمیت٬ آماده‌سازی جنسی و.... 

علمی: روشها و اصول ماساژ کاملا براساس مبانی علمی تنظیم شده است. البته مکانیزم عمل بخشی از اثرات مورد ادعای اساتید ماساژ خصوصا در روشهای شرقی (هرچند در مطالعات بالینی به اثبات رسیده) لااقل هنوز توسط علم پزشکی جدید قابل درک و توضیح نیست. البته این به معنای عدم وجود دلیل برای این اثرات نیست زیرا دلایل و روشهای اثر این‌گونه ماساژها در علم طب شرقی به صورت مبسوط بیان شده است. مطمئنا عدم درک توسط علم جدید نمی‌توند دلیلی بر غیرعلمی بودن این روشها باشد. (برای توضیحات بیشتر رجوع کنید به جزوه شفا٬ درمان٬ تسکین اثر همین نویسنده.) 

ایجاد حس لمس و فشار: می‌تواند با لمس یا اعمالی مانند دمیدن صورت پذیرد. مهم ایجاد این حس در ماساژگیرنده است حتی اگر واقعا لمسی صورت نپذیرفته باشد. بنابراین اگر بتوان ذهن را به گونه‌ای تحت تأثیر قرار داد که بر اثر اموری مانند تلقین گمان کند ماساژی در حال انجام است اما واقعا این‌گونه نباشد باز هم می‌توان نام ماساژ بر آن نهاد٬ همان‌گونه که واقعا هم اثرات ماساژ را خواهد داشت. 

بافتهای انرژیکی٬ سطحی٬ عمقی: شامل هاله‌ها٬ چاکراها٬ مریدین‌ها٬ پوست٬ مو٬ ناخن٬ رگهای خونی٬ سیستم لنفاوی٬ مسیر و کانالهای عصبی٬ عضلات٬ تاندون‌ها٬ لیگامنت‌ها٬ غضروف‌ها و مفاصل٬ استخوان‌ها و کلیه بافتهای بدن می‌شود. 

به وسیله اعضای بدن یا ابزار مخصوص: ماساژ می‌تواند به وسیله دست٬ پا٬ سایر اعضای بدن یا ابزار مخصوص ماساژ صورت پذیرد. در هنگامی که با استفاده از بدن خود ماساژ می‌دهیم اجازه نداریم از دستکش یا وسایلی که اجازه لمس مستقیم ماساژ گیرنده توسط ماساژ دهنده را نمی‌دهد استفاده کنیم.